sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz haline geçmesi dir

sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz haline geçmesi dir bilgi90'dan bulabilirsiniz

Hâl değişimi

Hâl değişimi, bir maddenin moleküller arası potansiyel enerjisinin ısı alarak ya da vererek değişmesi sonucu meydana gelen olay.

Madde, genel olarak 4 hâldedir:

Bunun dışında, madde farklı hâllerde de bulunabilir. Bu farklı hâlleriyle birlikte madde evrende (alt dallanmalarıyla birlikte) 20 farklı hâlde bulunabilir. Ancak maddenin bu hâlleri doğal olarak bulunamaz. Deney ortamında denenebilir veya uzaydaki varlığı saptanabilir.

Maddeler ısı etkisi ile hâl değiştirebilirler. Su yeterince soğuduğunda donar, buz hâlini alır. Buz suyun katı hâlidir. Çeşmeden akan su, dereler, göller ve denizler suyun sıvı hâline örnektir. Kaynamakta olan çaydanlıktaki sudan çıkan su buharı ise suyun gaz hâlidir. Dondurma ve çikolata sıcağın etkisi ile erimeye başlar.

Maddeler hâl değişimi sırasında çevreden ısı alır ya da çevreye ısı verirler. Çevreden ısı alarak katı hâlden sıvı hâle geçmeye erime, sıvı hâlden gaz hâle geçmeye ise buharlaşma adı verilir.

Çevreye ısı vererek gaz hâlden sıvı hâle geçmeye yoğunlaşma, sıvı hâlden katı hâle geçmeye ise donma adı verilir.

Gaz hâldeki su buharının ani sıcaklık değişiminin etkisiyle çevresine ısı verip sıvı hâle geçmeden direkt katı hâle geçmesine kırağılaşma, katı hâldeki maddenin ise çevreden ısı alıp sıvı hâle geçmeden direkt gaz hâle geçmesine de süblimleşme denir.

Erime ve donma[değiştir | kaynağı değiştir]

Katı maddenin ısı alarak sıvı hâle gelmesine erime denir. Erime ve donma birbirinin tersidir. Katı hâldeki çikolatayı ısı etkisi ile eritip kalıplara döktüğümüzde çikolata ısı kaybeder, donar ve tekrar katı hâle gelir.

Buharlaşma ve yoğunlaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz hâline gelmesine buharlaşma denir. Çaydanlıkta kaynayan sudan çıkan buhar suyun gaz hâline iyi bir örnektir. Gaz hâlindeki bir maddenin ısı kaybederek tekrar sıvı hâle gelmesine ise yoğunlaşma denir. Çaydanlıktan çıkan su buharına soğuk tencere kapağını tuttuğumuzda su buharı tencere buharında ısı kaybeder ve su damlacıkları oluşur.

Buharlaşma ve kaynama ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Buharlaşma her sıcaklıkta ve sıvının sadece yüzeyinde gerçekleşen bir hâl değişimi olayıdır. Buharlaşma hızı sıcaklığa bağlı olduğundan sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı da artar. Buharlaşmanın en yoğun ve hızlı gerçekleştiği anda ise kaynama başlar. Kaynama sadece belirli sıcaklıklarda, sıvının iç basıncı, dış basınca eşitlendiğinde başlar ve sıvının her tarafında gözlemlenir.

İyonizasyon ve Deiyonizasyon

Gaz maddenin ısı alarak plazma hale geçmesine iyonizasyon denir.

Deiyonizasyon ise plazma ısı vererek gaz hale geçmesine denir.

Doğada su döngüsünün sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Bunun nedeni suyun hâlden hâle geçmesidir. Güneşin etkisiyle buharlaşan sular gökyüzünde bulutları oluşturur. Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur. Soğuk bir hava tabakasına rastlayınca ısı kaybettikleri için bulutlardan yoğunlaşma çoğalır. Yoğunlaşmayla ağırlaşan su damlacıkları yeryüzüne doğru düşmeye başlar. Buna yağmur denir. Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur. Bu durum kar yağmasına neden olur. Dolu ise yağmur damlalarının daha soğuk bir hava tabakasına rastlayarak donması sonucu oluşur. Yeryüzüne yağışlarla tekrar dönen su yine Güneş'in etkisiyle buharlaşarak gökyüzüne yükselir. Böylece yeryüzündeki su, dengesi sürekli olarak korunmuş olur.

Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org

MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ

... konulu sunumlar: "MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ"— Sunum transkripti:

1 MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ
Isınma ve soğuma Hal değişimi Bozunma

2 ISINMA VE SOĞUMA Maddeler bulundukları ortamlara bağlı olarak sıcak yada soğuk olabilirler. Isının en önemli özelliklerinden biri de maddeler üzerinde yapmış olduğu etkidir . En yakın bildiğimiz su , ısı etkisiyle üç halde bulunur. Suyu ısıtırız kaynar buhar olur . Diğer bir tabirle gaz haline gelir . Suyu soğuturuz . Buz yani katı olur. Demir gibi maddeleri ısıtırız . Boyu uzar yani genleşir.

3 ISI VE SICAKLIK Isı , bir maddenin enerji şeklidir
Isı bir enerji türüdür. Maddenin içindeki moleküller ısı enerjisiyle harekete geçer ve birbirinden uzaklaşır. Sıcaklık ise ısınan maddenin hissettiğimiz değeridir. Yani:Isı ve sıcaklık aynı şeyler değildir.

4 Isı değişiklikleri yer yüzünün şeklini değiştiren önemli bir etkendir.
Gece ve gündüz arasında. Önemli sıcaklık farklılıklarının olduğu yerlerde , kayalar hızla parçalanıp ufalanır. , Gündüzleri kaya çatlaklarına dolan nem , geceleri hava soğuduğunda donup genleşerek kayaların parçalanmasına sebep olur. Arıca kısa süre içerisinde meydana gelen sıcaklık değişiklikleri kayaların parçalanmasına yol açar . Isınma ve soğuma sonucu aşınmış kayalar.

5 SICAKLIĞIN ÖLÇÜLMESİ Sıcaklığı termometre ile ölçeriz.
Sıvıların genleşme prensibinden yola çıkılarak yapılmıştır. Termometredeki sıvının yükselmesi veya düşmesi de ısınma ve soğuma olayları ile gerçekleşir. Termometre içindeki cıva ısınınca yükselir soğuyunca büzülür. Termometre

6 ISI MADDELERİ ETKİLER Isıtılan cisimlerin hacimlerinde meydana gelen artışa genleşme denir. Isı veren (soğuyan) cisimlerin hacimlerinde meydana gelen küçülmeye de büzülme denir. Büzülme Genleşme

7 . Isı bir enerji çeşididir ve diğer enerjilere dönüşebilir.
Bir cismin sıcaklığı arttığı zaman ısı almıştır. Sıcaklığı azaldığı zaman ısı vermiştir. Bir cismin sıcaklığını yükselten diğer bir cisme ısı kaynağı denir . En büyük enerji kaynağı güneştir. Yer yüzünde çeşitli ısı kaynakları vardır. Bunlar odun ,kömür , gaz yağı , hava gazı, bütün gaz vb...

8 ENERJİ KAYNAĞI:GÜNEŞ Güneş,yıldızdır.
Güneş,kömür,petrol ve doğal gaz gibi yakacakların kaynağıdır. Güneş,rüzgar,yağmur gibi doğa olaylarının sebebidir. Güneş,yediğimiz besinlerin içindeki enerjinin kaynağıdır. Güneş,doğadaki su döngüsünün kaynağıdır. Güneş,Dünya’mızın ısı ve ışık kaynağıdır. Güneş enerjisinden;bazı saatlerde,hesap makinelerinde, bazı taşıtlarda yararlanılmaktadır.

9 KATI MADDELERDE GENLEŞME
Elektrik yada telefon tellerinin görünümleri , yazın ve kışın farklılık gösterir. Kışın iki direk arasındaki bakır teller düz bir çizgi gibi görünür . Yazın ise tellerin sarktığı gözlenir. Bunun nedeni sıcaklıkla genleşmedir. Isıtılan metal tellerin boyu uzar. Genleşme katı maddeler için ayırt edici bir özelliktir.

10 SIVILARDA GENLEŞME Sıvılarda yüzeyce genleşmelerinden bahsetmek oldukça güçtür. Hacimsel olarak genleşmelerini incelemek ise oldukça kolaydır. Kapta bulunan bir sıvıyı ısıttığımızda ısı seviyesi yükselir. Isı seviyesi yükseldiği zaman tanecikler birbirlerinden uzaklaşmaya başlar. Uzaklaştıkça hacmi artar. Aynı şekilde sütü falan ısıttığımızda kaptan taşıyor.Ancak su ısıtıldığında taşmaz çünkü buharlaştığı için miktarı azalır.

11 GAZLARDA GENLEŞME Gaz halindeki maddelerin ısı etkisiyle genleşmeleri sıvı ve katılara göre daha fazladır . Gazlar ısı enerjisinden çok etkilenir ve kolay genleşir. Aynı sıcaklık ve basınçta bütün gazlar aynı miktarda genleşir. Sıcak su banyosuna konulan ve ağzına balon yerleştiren süt şişesi suyun içine konularak su alttan ısıtılırsa şişenin ağzına kapatılan balon şişer . Şişenin üstündeki hava genleşerek balonu şişirir . Bu deney bize gazların sıcaklık karşısında genleşmiş olduğunu gösterir.

12 B. HAL DEĞİŞİMİ Isı etkisiyle maddelerde şu olaylar gerçekleşir:
1- Erime 2- Donma 3- Buharlaşma 4- kaynama 5- Yoğuşma 6- Genleşme 7- Büzüşme

13 Bu olayların bazıları ısı alarak,bazıları ısı vererek gerçekleşir
Isı alarak gerçekleşenler: Erime Buharlaşma Kaynama Genleşme Isı vererek gerçekleşenler : Donma Yoğuşma Büzüşme

14 MADDELERİN HÂL DEĞİŞİMİ
Maddelerin katı-sıvı-gaz hâlleri arasında geçişler yapmasına hâl değişimi denir. Maddeler; Katıdan-sıvıya (erime) Sıvıdan-katıya (donma) Sıvıdan-gaza (buharlaşma) Katıdan –gaza ( süblimleşme) Gazdan-sıvıya (yoğuşma) geçiş yapar.

15 KATIDAN SIVI HÂLE GEÇİŞ
Katı maddelerin ısı alarak sıvı hâle dönüşmesidir.Bu olaya erime denir. Buz eriyince su olur. Tereyağı eriyince sıvı yağ olur.

16 SIVIDAN –KATI HÂLE GEÇİŞ
Sıvı maddelerin ısı vererek hâle katı dönüşmesidir. Bu olaya donma denir. Suyun donarak buza dönüşmesi Kremanın donarak dondurmaya dönüşmesi

17 SIVIDAN GAZ HÂLE GEÇİŞ Sıvı maddelerin ısı alarak gaz hâle dönüşmesidir. Bu olaya buharlaşma denir.

18 KATI HÂLDEN GAZ HÂLE GEÇİŞ
Katı maddelerin ısı alarak,sıvı hale geçmeden,direkt gaz haline geçmesidir. Bu olaya süblimleşme denir. Örnek: Naftalinin ısı alarak gaz haline dönüşmesi. Tuvaletlere konulan koku gidericilerin ısı alarak gaz haline geçmesi

19 GAZ HÂLDEN SIVI HALE GEÇİŞ
Gaz maddelerin ısı vererek sıvı hâle dönüşmesidir. “Çiy”i buna örnek verebiliriz. Bu olaya yoğunlaşma denir.

20 C.BOZUNMA Bazı katı maddeler ısıtıldığında sıvı hâle geçmezler.Kendine ait özellikleri de kaybolur.Bu olaya bozunma denir. Şekeri ısıttığımızda erimez,yanarak bozunur.

Yazı kaynağı : slideplayer.biz.tr

4. Sınıf Fen Bilimleri Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi konu anlatımı

Isınan farklı derecelerde etkilenen madde değişik biçimlere girebilmektedir. Bu biçimler üzerine hem maddenin halleri ele alınır hem de gündelik hayatımızda bazı eşyalarda etkisini kullanırız. Şimdi maddenin ısı etkisiyle değişimi üzerine nasıl kullanım gerçekleştirdiğimize bir bakalım.

Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi

 Maddenin ısı etkisiyle değişimi farklı konular üzerinden ele alınmaktadır. Öncelikle termometreyi ele alalım ve ne olduğuna bakalım.

 Termometre: Sıcaklığı ölçen alete termometre denmektedir. Termometrenin üzerinde tıpkı cetvelde olduğu gibi bazı çizgiler bulunmaktadır. Bu çizgiler ısının etkisi ile beraber havanın ne kadar sıcak olup olmadığını bize gösterir.

 Aynı zamanda sıcaklık birimi olarak derece kullanılır. Derece ise, ‘C’ harfi ile değerlendirilmektedir.

 Buz = 0 derece olarak belirlenmiştir.

 Çay = 70 derece olarak belirlenmiştir.

 Sınıf: 20 derece olarak belirlenmiştir.

 Aynı zamanda bir de hasta ateşini ölçmek için termometre olarak ateş ölçer bulunmaktadır. Bunun derecesi ise 35 ila 42 derece arasında belirlenmiştir.

 Isı akışı (Isı alışverişi): Sıcaklık dereceleri farklı olan iki madde bir araya getirildiği zaman, sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye ısı akışı gerçekleşir. Bu akış neticesinde ısı veren maddenin sıcaklığı düşer. Aynı oranda ve aynı şekilde Isı alan maddenin sıcaklığı ise artar.

 Not: Isı alışverişi iki maddenin sıcaklıkları birbirine eşit oluncaya kadar devam eder.

 Örnek: Elimizde buz tuttuğumuz zaman elimiz üzerinden buza ısı akışı gerçekleşir. Böylece bu ısı almaya başlar ve zaman içerisinde elimizde erir.

 Not: Herhangi bir kütlesi veya hacmi olmayan ısı madde olarak sayılmaz.

 Hal değişimi: Madde aldığı farklı ısılar üzerinden hal değişimi gerçekleştirilir. Bu değişim ile Donma ve erime ve buharlaşma oluşmaktadır. Şimdi bu olayları tek tek ele alalım ve inceleyelim.

 Erime: Maddenin katı halden sıvı hale geçmesine erime denir. Örneğin katı halde olan buzun sıvı hale geçmesi elime için verilebilecek en güzel örneklerden biridir.

 Aynı zamanda herhangi bir donmuş maddeyi ısıttığımız zaman erimeye başlar.

 Donma: Herhangi bir maddenin sıvı halden katı hale geçmesine donma denir. Sıvı halde olan suyun donarak buz haline gelmesi donmaya en güzel örneklerden biridir.

 Örneğin bir kap içerisine su koyduğumuz zaman ve bunu buzluğa yerleştirdiğimizde, belirli bir zaman sonra su, buz haline gelir. Yani donma yaşanır.

 Buharlaşma: Maddenin sıvı halden gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Örneğin ocakta pişen bir yemekten buhar çıkması buharlaşmayı örnektir. Aynı zamanda kaynayan bir sudan ya da bir çaydanlıkta buhar çıkması da yine buharlaşmaya verilebilecek en güzel örnekler arasında yer alıyor.

 Bunlar içerisinde aynı zamanda maddenin ısı değişimi konusunda bozunma olayı bulunmaktadır. Şimdi bozulma olayının ne olduğuna bakalım ve öğrenelim.

 Bozunma: Bazı katı maddeler Isı etkisi ile beraber bazı değişiklikler yaşarlar. Ancak bu katı maddeler bir daha eski haline donma ile geri gelemezler. Yani diğer bir değişle eski özelliklerini kaybederler ve bir daha geri kazanamazlar. Bu olaya ise bozunma olayı denir.

 Mesela şekerin ocakta kaynaması ile beraber eritildiği zaman bir daha eski haline gelmesi mümkün değildir. Bu olay bozunma olayına en güzel örneklerden biridir.

Yazı kaynağı : www.hurriyet.com.tr

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.