katı maddelerin sıvı hale dönüşmesine verilen ad

katı maddelerin sıvı hale dönüşmesine verilen ad bilgi90'dan bulabilirsiniz

Hâl değişimi

Hâl değişimi, bir maddenin moleküller arası potansiyel enerjisinin ısı alarak ya da vererek değişmesi sonucu meydana gelen olay.

Madde, genel olarak 4 hâldedir:

Bunun dışında, madde farklı hâllerde de bulunabilir. Bu farklı hâlleriyle birlikte madde evrende (alt dallanmalarıyla birlikte) 20 farklı hâlde bulunabilir. Ancak maddenin bu hâlleri doğal olarak bulunamaz. Deney ortamında denenebilir veya uzaydaki varlığı saptanabilir.

Maddeler ısı etkisi ile hâl değiştirebilirler. Su yeterince soğuduğunda donar, buz hâlini alır. Buz suyun katı hâlidir. Çeşmeden akan su, dereler, göller ve denizler suyun sıvı hâline örnektir. Kaynamakta olan çaydanlıktaki sudan çıkan su buharı ise suyun gaz hâlidir. Dondurma ve çikolata sıcağın etkisi ile erimeye başlar.

Maddeler hâl değişimi sırasında çevreden ısı alır ya da çevreye ısı verirler. Çevreden ısı alarak katı hâlden sıvı hâle geçmeye erime, sıvı hâlden gaz hâle geçmeye ise buharlaşma adı verilir.

Çevreye ısı vererek gaz hâlden sıvı hâle geçmeye yoğunlaşma, sıvı hâlden katı hâle geçmeye ise donma adı verilir.

Gaz hâldeki su buharının ani sıcaklık değişiminin etkisiyle çevresine ısı verip sıvı hâle geçmeden direkt katı hâle geçmesine kırağılaşma, katı hâldeki maddenin ise çevreden ısı alıp sıvı hâle geçmeden direkt gaz hâle geçmesine de süblimleşme denir.

Erime ve donma[değiştir | kaynağı değiştir]

Katı maddenin ısı alarak sıvı hâle gelmesine erime denir. Erime ve donma birbirinin tersidir. Katı hâldeki çikolatayı ısı etkisi ile eritip kalıplara döktüğümüzde çikolata ısı kaybeder, donar ve tekrar katı hâle gelir.

Buharlaşma ve yoğunlaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz hâline gelmesine buharlaşma denir. Çaydanlıkta kaynayan sudan çıkan buhar suyun gaz hâline iyi bir örnektir. Gaz hâlindeki bir maddenin ısı kaybederek tekrar sıvı hâle gelmesine ise yoğunlaşma denir. Çaydanlıktan çıkan su buharına soğuk tencere kapağını tuttuğumuzda su buharı tencere buharında ısı kaybeder ve su damlacıkları oluşur.

Buharlaşma ve kaynama ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Buharlaşma her sıcaklıkta ve sıvının sadece yüzeyinde gerçekleşen bir hâl değişimi olayıdır. Buharlaşma hızı sıcaklığa bağlı olduğundan sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı da artar. Buharlaşmanın en yoğun ve hızlı gerçekleştiği anda ise kaynama başlar. Kaynama sadece belirli sıcaklıklarda, sıvının iç basıncı, dış basınca eşitlendiğinde başlar ve sıvının her tarafında gözlemlenir.

İyonizasyon ve Deiyonizasyon

Gaz maddenin ısı alarak plazma hale geçmesine iyonizasyon denir.

Deiyonizasyon ise plazma ısı vererek gaz hale geçmesine denir.

Doğada su döngüsünün sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Bunun nedeni suyun hâlden hâle geçmesidir. Güneşin etkisiyle buharlaşan sular gökyüzünde bulutları oluşturur. Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur. Soğuk bir hava tabakasına rastlayınca ısı kaybettikleri için bulutlardan yoğunlaşma çoğalır. Yoğunlaşmayla ağırlaşan su damlacıkları yeryüzüne doğru düşmeye başlar. Buna yağmur denir. Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur. Bu durum kar yağmasına neden olur. Dolu ise yağmur damlalarının daha soğuk bir hava tabakasına rastlayarak donması sonucu oluşur. Yeryüzüne yağışlarla tekrar dönen su yine Güneş'in etkisiyle buharlaşarak gökyüzüne yükselir. Böylece yeryüzündeki su, dengesi sürekli olarak korunmuş olur.

Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org

5. Sınıf Fen Bilimleri Maddenin Hal Değişimi Nedir? Maddenin Hal Değişimi konu anlatımı

Doğadaki maddelerin üç farklı hali bulunmaktadır. Bunlar katı, sıvı ve gaz olarak sınıflandırılır. Bu maddeler birbirlerine dönüşebilir ve bu duruma da maddenin hal değişimi ismi verilmektedir. Mesela su sıvı bir madde iken donarak katı bir hale dönüşebilir. Ya da su kaynadığında buharlaşabilir. Erime, donma, buharlaşma, yoğunlaşma, süblimleşme ve kırağılaşma maddenin başlıca hal değiştirme biçimleridir.

 Erime

 Bir maddesinin katı halden sıvı hale geçmesine erime denir. Erime olayının gerçekleşebilmesi için maddenin ısı alması gerekmektedir. Maddenin ısı alarak eridiği sıcaklığa erime noktası ya da erime sıcaklığı denmektedir. Madde erime halindeyken sıcaklığı da sabittir. Buz ısı alarak erir ve sıvı hale dönüşür. Buz için erime sıcaklığı da 0 derecedir.

 Erime hal değişimine verilebilecek örnekler:

Mumun yanarak erimesi

Camın ateşte erimesi

Demirin eritilmesi

Karın erimesi 

 Donma

 Erime olayının tersi donmadır. Maddenin sıvı halden katı hale geçmesine donma denir. Bir madde donarken çevresine ısı vermektedir. Kar yağışı olan günlerde havanın daha sıcak olması bununla açıklanabilir. Donma olayı gerçekleşirken mevcut olan sıcaklığa donma noktası ya da donma sıcaklığı denir. Saf maddelerin donma noktaları aynı iken saf olmayan maddelerin donma sıcaklığı birbirinden farklıdır.

 Donma hal değişimine verilebilecek örnekler:

Metallere şekil vermek için eritilip sonra istenilen kalıplarla dondurulması

Suyun donması

Göllerin donması

 Buharlaşma

 Sıvı bir maddenin gaz haline dönüşmesine buharlaşma denir. Buharlaşma sıvı maddenin ısı almasıyla gerçekleşir. Bu sebeple buharlaşan maddenin çevresi soğur. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşebileceği gibi sıcaklık arttıkça buharlaşma da artmaktadır. Buharlaşma olayı sıvının sadece yüzey kısmında meydana gelir.

 Buharlaşma hal değişimine verilebilecek örnekler:

Alkol buharlaşması

Kolonya buharlaşması

Su buharlaşması 

 Yoğunlaşma

 Madde halinin gaz iken sıvıya dönüşmesine yoğunlaşma ya da yoğuşma denir. Yoğunlaşan madde çevresine ısı vermektedir ve böylelikle maddenin etrafı ısınmaktadır. Yoğunlaşma, buharlaşma olayının tersidir. En detaylı şekliyle yoğunlaşma, havadaki su buharının soğuk bir madde ile karşılaşarak sıvı hale geçmesidir.

 Yoğunlaşma Hal Değişimine Verilebilecek Örnekler:

Sis oluşumu

Kapalı alanlarda camlarda buharlanma

Çiğ oluşumu

 Süblimleşme

 Katı bir maddenin gaz haline geçmesine süblimleşme denir. Süblimleşme olayında katı madde sıvı bir hal almadan direkt olarak gaz haline geçmektedir. Katı karbondioksit ve naftalin katı halden gaz hale geçen maddelere örnektir.

 Kırağılaşma

 Gaz halindeki bir maddenin sıvı hal almadan direkt katı hale dönüşmesine kırağılaşma denir. Havadaki sıcaklığın aniden düşmesiyle su buharının donarak kırağıya dönüşmesi buna örnek olarak gösterilebilir. Kış mevsiminde otomobil camlarının kırağılaştığı görülmektedir. 

 Görüldüğü üzere maddeler farklı sıcaklıklarda ısı alarak veya ısı vererek hal değiştirebilmektedir. Isısı az olan maddeler erir, buharlaşır veya süblimleşir. Isısı fazla olan maddeler donar, yoğuşur veya kırağılaşır. Burada önemli bir kavram da kaynamadır. Kaynama ve buharlaşma kavramları birbiri ile karıştırılabilmektedir.

 Kaynama

 Buharlaşmanın en çok olduğu durumda kaynama meydana gelir. Her iki durumda da madde gaz halini almaktadır. Ancak iki olay birbirinden farklıdır.

 Buharlaşma ve kaynama arasındaki farklılıklar:

Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşebilir ancak, kaynama sadece maddeye özgü kaynama noktasında gerçekleşebilir.

Buharlaşma sıvının yüzey kısmında meydana gelirken, kaynama sıvının her kısmında gerçekleşir.

Madde kaynarken ses duyulur ancak, buharlaşırken ses çıkmaz.

Madde kaynarken gaz kabarcığı oluşurken buharlaşmada bu durum gerçekleşmez.

Yazı kaynağı : www.hurriyet.com.tr

MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ

... konulu sunumlar: "MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ"— Sunum transkripti:

1 MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ
Isınma ve soğuma Hal değişimi Bozunma

2 ISINMA VE SOĞUMA Maddeler bulundukları ortamlara bağlı olarak sıcak yada soğuk olabilirler. Isının en önemli özelliklerinden biri de maddeler üzerinde yapmış olduğu etkidir . En yakın bildiğimiz su , ısı etkisiyle üç halde bulunur. Suyu ısıtırız kaynar buhar olur . Diğer bir tabirle gaz haline gelir . Suyu soğuturuz . Buz yani katı olur. Demir gibi maddeleri ısıtırız . Boyu uzar yani genleşir.

3 ISI VE SICAKLIK Isı , bir maddenin enerji şeklidir
Isı bir enerji türüdür. Maddenin içindeki moleküller ısı enerjisiyle harekete geçer ve birbirinden uzaklaşır. Sıcaklık ise ısınan maddenin hissettiğimiz değeridir. Yani:Isı ve sıcaklık aynı şeyler değildir.

4 Isı değişiklikleri yer yüzünün şeklini değiştiren önemli bir etkendir.
Gece ve gündüz arasında. Önemli sıcaklık farklılıklarının olduğu yerlerde , kayalar hızla parçalanıp ufalanır. , Gündüzleri kaya çatlaklarına dolan nem , geceleri hava soğuduğunda donup genleşerek kayaların parçalanmasına sebep olur. Arıca kısa süre içerisinde meydana gelen sıcaklık değişiklikleri kayaların parçalanmasına yol açar . Isınma ve soğuma sonucu aşınmış kayalar.

5 SICAKLIĞIN ÖLÇÜLMESİ Sıcaklığı termometre ile ölçeriz.
Sıvıların genleşme prensibinden yola çıkılarak yapılmıştır. Termometredeki sıvının yükselmesi veya düşmesi de ısınma ve soğuma olayları ile gerçekleşir. Termometre içindeki cıva ısınınca yükselir soğuyunca büzülür. Termometre

6 ISI MADDELERİ ETKİLER Isıtılan cisimlerin hacimlerinde meydana gelen artışa genleşme denir. Isı veren (soğuyan) cisimlerin hacimlerinde meydana gelen küçülmeye de büzülme denir. Büzülme Genleşme

7 . Isı bir enerji çeşididir ve diğer enerjilere dönüşebilir.
Bir cismin sıcaklığı arttığı zaman ısı almıştır. Sıcaklığı azaldığı zaman ısı vermiştir. Bir cismin sıcaklığını yükselten diğer bir cisme ısı kaynağı denir . En büyük enerji kaynağı güneştir. Yer yüzünde çeşitli ısı kaynakları vardır. Bunlar odun ,kömür , gaz yağı , hava gazı, bütün gaz vb...

8 ENERJİ KAYNAĞI:GÜNEŞ Güneş,yıldızdır.
Güneş,kömür,petrol ve doğal gaz gibi yakacakların kaynağıdır. Güneş,rüzgar,yağmur gibi doğa olaylarının sebebidir. Güneş,yediğimiz besinlerin içindeki enerjinin kaynağıdır. Güneş,doğadaki su döngüsünün kaynağıdır. Güneş,Dünya’mızın ısı ve ışık kaynağıdır. Güneş enerjisinden;bazı saatlerde,hesap makinelerinde, bazı taşıtlarda yararlanılmaktadır.

9 KATI MADDELERDE GENLEŞME
Elektrik yada telefon tellerinin görünümleri , yazın ve kışın farklılık gösterir. Kışın iki direk arasındaki bakır teller düz bir çizgi gibi görünür . Yazın ise tellerin sarktığı gözlenir. Bunun nedeni sıcaklıkla genleşmedir. Isıtılan metal tellerin boyu uzar. Genleşme katı maddeler için ayırt edici bir özelliktir.

10 SIVILARDA GENLEŞME Sıvılarda yüzeyce genleşmelerinden bahsetmek oldukça güçtür. Hacimsel olarak genleşmelerini incelemek ise oldukça kolaydır. Kapta bulunan bir sıvıyı ısıttığımızda ısı seviyesi yükselir. Isı seviyesi yükseldiği zaman tanecikler birbirlerinden uzaklaşmaya başlar. Uzaklaştıkça hacmi artar. Aynı şekilde sütü falan ısıttığımızda kaptan taşıyor.Ancak su ısıtıldığında taşmaz çünkü buharlaştığı için miktarı azalır.

11 GAZLARDA GENLEŞME Gaz halindeki maddelerin ısı etkisiyle genleşmeleri sıvı ve katılara göre daha fazladır . Gazlar ısı enerjisinden çok etkilenir ve kolay genleşir. Aynı sıcaklık ve basınçta bütün gazlar aynı miktarda genleşir. Sıcak su banyosuna konulan ve ağzına balon yerleştiren süt şişesi suyun içine konularak su alttan ısıtılırsa şişenin ağzına kapatılan balon şişer . Şişenin üstündeki hava genleşerek balonu şişirir . Bu deney bize gazların sıcaklık karşısında genleşmiş olduğunu gösterir.

12 B. HAL DEĞİŞİMİ Isı etkisiyle maddelerde şu olaylar gerçekleşir:
1- Erime 2- Donma 3- Buharlaşma 4- kaynama 5- Yoğuşma 6- Genleşme 7- Büzüşme

13 Bu olayların bazıları ısı alarak,bazıları ısı vererek gerçekleşir
Isı alarak gerçekleşenler: Erime Buharlaşma Kaynama Genleşme Isı vererek gerçekleşenler : Donma Yoğuşma Büzüşme

14 MADDELERİN HÂL DEĞİŞİMİ
Maddelerin katı-sıvı-gaz hâlleri arasında geçişler yapmasına hâl değişimi denir. Maddeler; Katıdan-sıvıya (erime) Sıvıdan-katıya (donma) Sıvıdan-gaza (buharlaşma) Katıdan –gaza ( süblimleşme) Gazdan-sıvıya (yoğuşma) geçiş yapar.

15 KATIDAN SIVI HÂLE GEÇİŞ
Katı maddelerin ısı alarak sıvı hâle dönüşmesidir.Bu olaya erime denir. Buz eriyince su olur. Tereyağı eriyince sıvı yağ olur.

16 SIVIDAN –KATI HÂLE GEÇİŞ
Sıvı maddelerin ısı vererek hâle katı dönüşmesidir. Bu olaya donma denir. Suyun donarak buza dönüşmesi Kremanın donarak dondurmaya dönüşmesi

17 SIVIDAN GAZ HÂLE GEÇİŞ Sıvı maddelerin ısı alarak gaz hâle dönüşmesidir. Bu olaya buharlaşma denir.

18 KATI HÂLDEN GAZ HÂLE GEÇİŞ
Katı maddelerin ısı alarak,sıvı hale geçmeden,direkt gaz haline geçmesidir. Bu olaya süblimleşme denir. Örnek: Naftalinin ısı alarak gaz haline dönüşmesi. Tuvaletlere konulan koku gidericilerin ısı alarak gaz haline geçmesi

19 GAZ HÂLDEN SIVI HALE GEÇİŞ
Gaz maddelerin ısı vererek sıvı hâle dönüşmesidir. “Çiy”i buna örnek verebiliriz. Bu olaya yoğunlaşma denir.

20 C.BOZUNMA Bazı katı maddeler ısıtıldığında sıvı hâle geçmezler.Kendine ait özellikleri de kaybolur.Bu olaya bozunma denir. Şekeri ısıttığımızda erimez,yanarak bozunur.

Yazı kaynağı : slideplayer.biz.tr

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.