iyonik bileşiklerin adlandırılması 9. sınıf
iyonik bileşiklerin adlandırılması 9. sınıf bilgi90'dan bulabilirsiniz
İyonik Bileşiklerin Adlandırılması ve Yazılması
İyonik bağlı bileşikler adlandırılırken, önce metalin adı (katyon adı) daha sonra ametal iyonunun adı (anyon adı) yazılır.
Katyon iyonunun adı + Anyon iyonunun adı
Katyon ve anyonların adlarını bilmek gerekir. İyonların adları aşağıda verilmiştir.
Aşağıda kök olmayan İyonların oluşturduğu bileşiklere örnekler verilmiştir. Halojenler okunurken element adının sonuna -ür eki getirilir.
Metal ve kökten oluşan bileşikler adlandırılırken metalin adından sonra kökün adı belirtilir. Değişken değerlik alan katyonun değerliği yay ayraç içerisinde verilir.
Yazı kaynağı : www.eokultv.com
Kovalent ve İyonik Bileşiklerin Adlandırılması
İyonik ve kovalent bileşikleri adlandırırken sistematik adlandırma kullanılır. Sistematik adlandırma sayesinde adlandırılması yapılan bileşiğin sadece adına bakılarak kimyasal yapısı hakkında bilgi sahibi olunur ve karmaşıklık en aza iner. İyonik ve kovalent bileşikler farklı yöntemlerle isimlendirilir.
İyonik Bileşiklerin Adlandırılması
İyonik bileşikleri oluşturan atomlarda meydana gelen elektron alış-verişinden dolayı elektron veren atoma katyon, elektron alan atoma anyon denir. Katyonlar elektron verdikleri için + yüklü, anyonlar ise elektron aldıkları için – yüklü olurlar. İyonik bileşikler adlandırılırken önce bileşikteki katyonun adı sonra da anyonun adı söylenir. Katyonların okunuşu elementin okunuşuyla aynıdır; ancak anyonlar okunurken elementin adının sonuna “-ür” eki eklenir. Böylece sofra tuzu olarak kullanılan NaCl bileşiği “sodyum klorür” şeklinde okunur. Buna bir istisna olarak oksijen oksit olarak isimlendirilir. Aşağıdaki görselde sıkça kullanılan katyon ve anyonları görebilirsiniz.
Sık Kullanılan Katyonlar Tablosu
Sık Kullanılan Anyonlar Tablosu
Çok Atomlu İyonlarla Oluşan Bileşikler
İki veya daha fazla atomdan oluşan iyonlara çok atomlu iyonlar denir. Çok atomlu iyonlarla oluşan iyonik bileşiklerin isimlendirmesi yine önce katyon, sonra anyon adı söylenerek yapılır. Örneğin KClO3 bileşiği K+ (potasyum) ve ClO3– (klorat) iyonlarından oluşmaktadır. Bu bileşiğin adlandırılması potasyum klorat şeklindedir. Aşağıdaki görselde sıkça kullanılan çok atomlu iyonları görebilirsiniz.
İyonik Bileşiklerin Formüllerinin Yazılması
İyonik bir bileşiğin adını ve bileşikteki iyonların yüklerini bildiğimizde bileşiğin kimyasal formülünü yazabiliriz. Formül yazılırken şu kurallara dikkat edilir;
İyonik Bileşiklerin Adlandırma Örnekleri
METAL ADI + AMETAL ADI + ÜR ile adlandırılan bileşiklerin örnekleri:
METAL ADI + KÖKÜN ADI şeklinde adlandırılan bileşiklerin örnekleri:
Ca+2 + CO3-2 → CaCO3
Kalsiyum iyonu ve Karbonat iyonu bir araya gelerek Kalsiyum karbonat oluşturur.
Eğer iki kök yan yana gelip bir bileşik oluşturuyorsa bunu da şu şekilde adlandırırız. İki kökün oluşturduğu bileşikler adlandırılırken önce pozitif (+) yüklü kökün adı sonra negatif (-) yüklü kökün adı okunur.
NH4+ + SO4-2 → (NH4)2SO4
Amonyum kökü ile Sülfat kökü bir araya gelerek Amonyum sülfat oluşturur.
Metal birden fazla iyon yüküne sahip olabiliyorsa (demir II ve demir III gibi) metalin adının yanına o metalin bileşikteki yükünün sayısal değeri parantez içerisinde Romen rakamıyla belirtilir.
Kovalent Bileşiklerin Adlandırılması
Kovalent bağlı bileşikler de iyonik bağlı bileşiklere benzer bir şekilde adlandırılır. Kovalent bağlı bileşiklerde elektronegatifliği az olan element, katyon gibi; elektronegatifliği çok olan element ise anyon gibi davranır ve bu şekilde isimlendirmelere dahil olurlar. Ancak ametaller atomlarını birden fazla değer alabildiği için birbirleriyle farklı oranlarda bileşik yapabilirler. Örneğin NO, NO2, N2O4 gibi kovalent bileşikler oluşabilir. Bu şekilde oluşan her bir kovalent bileşiğin adlandırması farklıdır ve sadeleştirme yapılmaz. Bu yüzden kovalent bileşikleri isimlendirirken latince sayılar ön ek olarak kullanılır.
Bileşiklerin adlandırılmasında aşağıdaki gibi bir formül uygulanmaktadır.
Birinci ametalin sayısı + birinci ametalin adı + ikinci ametalin sayısı + ikinci ametalin adı
Latince Ön Ekler Hakkında Bazı Kurallar
Kovalent Bileşiklerin Adlandırılma Örnekleri
Birinci ametalin sayısı bir ise mono ön eki okunmaz.
Kural dışı adlandırmada bileşikler genellikle yaygın isimleriyle isimlendirilmektedirler. Aşağıdaki tabloda bazı bileşiklerin yaygın isimleri verilmiştir.
Yazı kaynağı : bikifi.com
İyonik Bağlı Bileşiklerin Adlandırılması-Formüllerinin Yazılması
İyonik Bağlı Bileşiklerin Adlandırılması-Formüllerinin Yazılması
(Konunun Ayrıntılı Anlatımı ve Örnekler Üzerinde Ayrıntılı Açıklamalar Haberimizin Sonundaki Videomuzdadır.)
Bu haberimizde İyonik Bağlı Bileşiklerin Adlandırılması, Formüllerinin Yazılması konularından bahsedeceğiz.
İyonik bileşiklerin adlandırılmasına geçmeden önce yaygın olarak kullanılan anyon ve katyonların adları ve yükleri bilinmelidir.
İyonik Bileşiklerin Formüllerinin Yazılması
1- Öncelikle katyon (+) yüklü iyon, sonra anyon (-) yüklü iyon yazılır.
2- Bileşikte toplam yük değeri sıfır (0) olmalıdır. Bunu sağlamak için iyonların değerlikleri çaprazlanarak elementlerin sağ alt köşelerine yazılır.
UYARI 1: İyonların yükleri eşit ise sadeleştirme yapılır.
UYARI 2: İyonların yükleri değerleri birbirinin katı ise en küçük katsayı olacak şekilde formülleri yazılır.
İyonların kök olması durumunda kök parantez içine alınır. İyon değeri parantezin sağ alt köşesine yazılır.
Metal-Ametal Bileşiklerin Adlandırılması
Metalin Adı + Ametal İyonunun Adı = Bileşiğin Adı
Metal-Kök Bileşiklerinin Adlandırılması
Metalin Adı + Kökün Adı = Bileşiğin Adı
Kök-Kök Bileşiklerinin Adlandırılması
Katyon Kökünün Adı + Anyon Kökünün Adı = Bileşik Adı
Kök-Ametal Bileşiklerinin Adlandırılması
Katyon Kökünün Adı + Ametal İyonunun Adı = Bileşik Adı
Değişken Değerlikli Metal Bileşiklerinin Adlandırılması
Bazı metaller farklı bileşiklerde farklı (+) değerliğe sahip olabilir.
(Konunun ayrıntılı anlatımını ve örnekler üzerinde açıklayıcı anlatımları aşağıdaki videomuzda bulabilirsiniz.)
YouTube kanalımızdaki özel içeriklerimizi takip edin.
Abone Olun
Yazı kaynağı : kimyaogren.com
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.