halepçe katliamı ne zaman yapıldı
halepçe katliamı ne zaman yapıldı bilgi90'dan bulabilirsiniz
Halepçe Katliamı
Halepçe Katliamı veya Halepçe'ye zehirli gaz saldırısı, İran-Irak Savaşı esnasında Saddam Hüseyin'in, 1986-1988'de Irak'ın kuzeyinde Kürtlere karşı düzenlettiği El-Enfal Harekâtı adlı isyanı bastırma operasyonunun bir parçasıdır. Kanlı Cuma olarak da bilinen bu zehirli gaz saldırısı (Kürtçe: Kîmyabarana Helebce کیمیابارانی ھەڵەبجە) Kürt halkına yapılmış bir katliam olarak kabul edilir.[1] Birleşmiş Milletler tarafından yürütülmüş tıbbi incelemeler sonucunda saldırıda hardal gazı ile türü tespit edilememiş bir sinir gazı çeşidinin kullanıldığı tespit edilmiştir.[2]
Saldırıda 3.200 ile 5.000 arasında kişi öldü ve 10.000 ile 7.000 arası sivil yaralandı.[3] Saldırıdan sonra komplikasyonlar, çeşitli hastalıklar meydana geldi ve yapılan doğumlar sağlıklı neticelenemedi.[4] Bu saldırı o bölgelerde Kürt halkına, sivil nüfusa karşı yapılmış en büyük kimyasal saldırı olarak bilinir.[5] Irak Yüksek Ceza Mahkemesi 1 Mart 2010 tarihinde soykırım eylemi olarak Halepçe Katliamı'nı tanıdı. Saldırı bazı ülkelerde parlamentolar tarafından insanlığa karşı işlenmiş bir suç olarak tanımlanıp, kınandı. Ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne bu katliamın tanınması için kanun teklifi verildi.[6][7][8]
Kimyasal saldırı öncesindeki gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Saddam Hüseyin'in 23 Şubat-16 Eylül 1988 tarihleri arasında El-Enfal Harekâtı'nı şiddetlendirdiği dönemde Mart ayının ortasında İran ordusu Zafer-7 Harekâtı adlı genel taarruzu başlattı. Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne bağlı Peşmergeler de İran ordusu ile işbirliği yaparak Halepçe kasabasına girdi ve isyan başlattı.
Kimyasal saldırı[değiştir | kaynağı değiştir]
Saddam Hüseyin İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için Irak Ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Alî Hasan al-Majîd al-Tikritî'ye (batı medyası tarafından 'Kimyasal Ali' lakabı ile bilinir) zehirli gaz bombaları kullanmayı emretti.
16 Mart 1988'de zehirli gaz bombalarını taşıyan sekiz MiG-23 uçağı tarafından Halepçe kasabasına bombardıman düzenlendi. Halepçe sakinleri, İran askerleri ve Peşmergelerle birlikte 5.000'den[9] fazla insanın öldüğü, 7.000'den fazla insanın da yaralandığı tahmin ediliyordu. Ancak Irak Savaşı'ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da büyük olduğu tespit edildi.
Sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]
19 Ağustos 1988'de Irak ve İran, ateşkes anlaşmasını imzaladılar. Irak ordusu ateşkesten 5 gün sonra Halepçe'yi geri aldı ve bu işgal esnasında 200 sakinin öldürüldüğü söylenmektedir.
Süleymaniye Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Fuat Baban, 7 Aralık 2002 tarihli 'The Sydney Morning Herald' gazetesinde yayımlanan 'Experiment in Evil' başlıklı makalesinde, Halepçe'de engelli doğum oranının Hiroşima ve Nagasaki'nin 4-5 katı olduğunu iddia etti. Amerika Birleşik Devletleri ise bu iddiayı suistimal ederek Zayıflatılmış Uranyum mermilerini kullanmasını meşrulaştırmaya çalıştı.
Saddam Hüseyin, Halepçe Katliamı'nda Kürtlere karşı soykırım yaptığı suçlamasıyla da yargılanırken, başka bir katliam suçundan Duceyil Katliamı'nda, insanlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm edildi ve asılarak idamına karar verildi. (5 Kasım 2006)[10]
Pelletier iddiası[değiştir | kaynağı değiştir]
2004'te CIA'nın eski Orta Doğu'dan sorumlu yüksek araştırmacısı ve 1988-2000 arasında Amerika Kara Harp Okulu öğretim üyesi görevinde bulunmuş olan Prof. Stephen Pelletier tarafından hazırlanan ve söz konusu zehirli silahların İran'a ait olduğunu gösteren rapor açıklandı.
Japon heyetinin ziyareti[değiştir | kaynağı değiştir]
Mart 2007'de Halepçe'yi ziyaret eden bir Japon heyeti Hiroşima'ya yapılan atom bombası saldırısından hasar gören Aogiri (İmparatoriçe Pavlonyası) fidesi hediye etti.
Tarık Aziz'in İran'ı suçlaması[değiştir | kaynağı değiştir]
Irak Yüksek Ceza Mahkemesi'nin kararı[değiştir | kaynağı değiştir]
1 Mart 2010'da Irak Yüksek Ceza Mahkemesi Halepçe Katliamı soykırım olarak tanıdı. Kürdistan Bölgesel Yönetimi tarafından memnuniyetle karşılandı.[11]
İlgili şarkılar[değiştir | kaynağı değiştir]
İlgili filmler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org
Halepçe Katliamı ne zaman oldu, kim yaptı? Tarihin kanlı sayfası
FOTOĞRAF: HALEPÇE SOYKIRIM ANITI
Konu ile ilgili filmler:
1-) Kara Tahta, İranlı yönetmen Samira Mahmelbaf'ın 2000 yapımı ikinci uzun metrajlı filmidir. İran, İtalya ve Japonya ortak yapımıdır. Filmin 20 yaşındaki yönetmeni Samira Mahmelbaf, senaryosunu babası Muhsin Mahmelbaf ile birlikte yazdı.
Film, 1988'de İran-Irak Savaşı sırasında Saddam Hüseyin'in Halepçe'ye kimyasal bomba saldırısı düzenlemesinin ardından, sınırda yaşam mücadelesi veren bir grup Kürt mülteci üzerinde yoğunlaşıyor. İran Kürdistanı'nın dağlık kesimlerinde, sırtlarında kara tahtalar taşıyan ve kendilerine öğrenci arayan bir grup seyyar öğretmeni konu etmektedir. Diyalogların çoğu Kürtçe olan filmde çoğunlukla profesyonel olmayan oyuncular rol aldı.
2000 Cannes Film Festivali'nde Jüri Özel Ödülü'ne layık görüldü.
2-) Kaplumbağalar da Uçar, Sarhoş Atlar Zamanı'nın da yönetmenliğini yapan Bahman Gobadi'nin 2004'te çektiği filmi.
Irak Savaşı'ndan sonra çekilen ilk Irak filmi (İran ve Fransa ile ortak yapımı) olup çekim esnasında Amerikan işgal kuvvetlerinin de desteğini aldı.
Berlin Uluslararası Film Festivali En iyi istikbali ve barış film ödülü (2005) başta olmak üzere birçok ödülleri aldı. 2006'da İran en iyi yabancı film dalında adaylık gösterildi.
Yazı kaynağı : www.cumhuriyet.com.tr
Halepce katliami nedir, nerede yapıldı? Halepçe katliamını kim yaptı?
Tarihte yapılmış olan her katliamın bir nedeni vardır. Tabi hangi nedenden olursa olsun insanları öldürmek doğru değildir. Çünkü kişisel çıkarlar ve siyasi nedenlerden dolayı insanların ölmesi gerekmez. Bu katliamlar masum insanların hayatını kaybetmelerine neden olmuştur. Halepçe katliamı da birçok insanın merak ettiği ve neden yapıldığını sorguladıkları bir katliam olarak tarihteki yerini almıştır.
Halepce Katliamı Nedir, Nerede Yapıldı?
Halepçe katliamı, Kürtlerin yaşamış olduğu Halepçe'de 16 Mart 1988 tarihinde yapılmış olan katliama verilen isimdir. Bu katliam sonucunda binlerce insan hayatını kaybetmiştir. Özellikle yapılan saldırıdan sonra ortaya çıkan manzara oldukça kötüydü. Çünkü binlerce insan yapılan katliamdan kurtulma şansını yakalayamadı. Hatta birçok kişi sevdiklerini korumak için hamle yapsa da bunu başaramamışlardır. Sonuç olarak katliamın izleri oldukça dehşet verici olmuştur.
Halepçe, Irak ülkesine bağlı olan bir yerdir. İran sınırının 15 km batısında olan bu yer Irak'ın ise kuzeyinde bulunmaktadır. Günümüzde özerk bir bölge olarak bilinir. Nüfusunun çoğu Kürtlerden oluşmaktadır.
Halepçe Katliamını Kim Yaptı?
Halepçe katliamını yapan kişi Saddam Hüseyin'dir. İran-Irak Savaşı sırasında Saddam Hüseyin yöntemindeki iktidar tarafından Halepçe'ye zehirli gaz saldırısı yapılmıştır. Yapılan bu saldırı binlerce kişinin ölümüne yol açmıştır. Özellikle ölenlerin çoğunun kadın ve çocuk olması tüm dünyayı ayağa kaldırmıştır.
Yapılan zehirli gaz saldırısı 6 binden fazla insanın yanarak ve zehirlenerek ölmesine neden olmuştur. Bunun yanında 15 binden fazla kişi çeşitli sağlık sorunları ile karşılaşmıştır. Bu durum daha çok sayıda kişinin ölmesine neden olmuştur. Yani katliam bittikten sonrada orada yaşayan halkın sağlık sorunları devam etmiştir. Zaten Halepçe'de doğan çocukların özürlü olma oranı oldukça yüksektir.
Halepçe katliamının olması tüm dünyayı üzmüştür. İnsanların kimyasal saldırı sonucu ölmesi büyük bir tepkiyle karşılanmıştır. Çünkü hangi savaş olursa olsun kadın ve çocuklara dokunmak doğru değildi. Ancak Halepçe katliamında kadın, çocuk ve yaşlı bakılmaksızın herkes öldürülmüştür.
İnsanların bazıları kimyasal saldırıdan kaçmayı başarmıştır. Ancak bu kişilerinde yolda veya vardıkları yerlerde öldükleri görülmüştür. Kurtulan kişilerinde sakat kaldığı veya başka sağlık sorunları yaşadıkları dikkat çekmiştir. Yani yapılan katliam binlerce insanın hayatını kabusa çevirmiştir.
Halepçe Katliamı Neden Yapılmıştır?
İran-Irak Savaşı devam ederken 40 bine yakın Kürt Halepçe'de yaşıyordu ve İran'ın tarafını tutuyordu. Bu durum Saddam Hüseyin'in tepkisini çekmiştir. Böylelikle Halepçe'de yaşayan kişilerin cezalandırılması için harekete geçilmiştir. Halepçe'ye varan birlikler saatlerce kimyasal saldırı yapmışlardır. Bu saldırı sırasında erkeklerin çoğu dağlara doğru kaçmıştır. Ancak kadınlar ve çocuklar geride kalmışlardır.
Yapılan kimyasal saldırı oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Saatler süren gaz saldırısı kadınların ve çocukların ölümüne yol açmıştır. Kaçmaya çalışan erkeklerden de birçok kişi hayatını kaybetmiştir. Yani oldukça geniş bir kitlenin yok olduğu görülmüştür. Saldırı o kadar şiddetli oldu ki ölmeyen kişilerde ölmekten beter olmuşlardır. Çünkü bu kişilerde sakat kalmışlardır veya başka sağlık sorunları ile karşılaşmışlardır.
Halepçe katliamı bittikten sonra ortaya çıkan manzara hiç hoş değildi. Binlerce kişinin yuvası yıkılmıştır. Kimyasal saldırıdan etkilenen insanlardan hayatta kalanların da durumu pek iyi değildi. Ayrıca Halepçe'nin civarında yaşayan 500 bin civarında insan Türkiye'ye sığınmıştır. İlerleyen yıllarda katliamdan sorumlu olan kişiler için idam cezaları verilmiştir.
Yazı kaynağı : www.hurriyet.com.tr
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.