şap hastalığı nasıl bulaşır
şap hastalığı nasıl bulaşır bilgi90'dan bulabilirsiniz
ŞAP HASTALIĞI İNSANLARA BULAŞIR MI? İnsanları öldürür mü? Şap nasıl bulaşır? Şap hastalığının belirtileri neler?
Şap hastalığının belirtileri büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda değişiklik gösterebilir. Yapılan incelemelere göre büyükbaş hayvanlarda (Sığır) şap hastalığının belirtileri ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt veriminde azalma ilk bulgulardır.
24 saat içinde salya akışı başlar ve dil-dişetinde kesecikler oluşur. Bu kesecikler (veziküller) koroner bölgede, interdigital bölgede, ağız ve burun mukozasında meme derisinde, görülebilir. Veziküllerin yırtılması ile geniş ülseratif yaralar oluşabilir.
Hayvanın dilindeki yaralar birkaç gün içinde iyileşirken, ayak ve burun bölgesindeki yaralar ikincil bir enfeksiyona maruz kalmaları durumunda iyileşme daha geç görülür. Bu enfeksiyonlar ise kimi zaman mastitis ve pneumoniye yol açabilir, tırnak düşebilir.
Yazı kaynağı : www.posta.com.tr
Şap hastalığı belirtileri: Şap hastalığı nedir, nasıl bulaşır? SAT-2 serotipi şap hastalığı insandan insana bulaşır mı?
ŞAP HASTALIĞI (SAT- 2 SEROTİPİ) NEDİR?
Şap hastalığı, çift tırnaklı hayvanların akut seyirli, çok bulaşıcı ve zoonotik karaktere sahip viral bir enfeksiyonudur. Hastalığın bulaşma oranı yüksek olup, hassas hayvan topluluklarında (popülasyonlarında) yüzde 100'e kadar ulaşabilmektedir.
Hastalığın etkeni Picornaviridae familyasının Aphtovirus alt grubunda yer alan şap virusudur. Virusun O , A, C , SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve ASİA 1 olmak üzere antijenik olarak farklı yedi ayrı serotipi bulunmaktadır. (O) serotipinin II, A serotipinin 32, C serotipinin 5, SAT I serotipinin I, SAT 2 serotipinin 3, SAT 3 serotipinin 4 , ASIA I serotipinin ise I alt tipi vardır. Serotipler arasında çapraz bağışıklık görülmemesi hastalıkla mücadeleyi güçleştirmektedir.
Virus fiziksel etkenlere karşı değişik duyarlılık göstermektedir. Isıya dayanıksız olup 37oC'de 12 saatte, 60-65oC de 1/2 saatte, 85oC de ise birkaç dakika da yıkımlanarak etkisiz hale gelmektedir. Ancak düşük ısı derecelerine ve ani donma ve çözülmelere karşı oldukça dayanıklıdır.
Yazı kaynağı : www.hurriyet.com.tr
Şap Hastalığı (FMDV)
Şap Hastalığı (FMD)
Şap hastalığı akut, çok bulaşıcı ve büyük ekonomik kayıplara neden olan, geviş getiren hayvanların (sığır, koyun, keçi, domuz ve vahşi ruminantlar) viral bir hastalığıdır. Ekonomik kayıplar süt veriminde azalma, hayvanların gelişmesinde gerileme, gebe hayvanlarda yavru atma, buzağı, kuzu ve oğlaklarda ölümlerden oluşmaktadır. Duyarlı hayvan sürülerinde hastalığa yakalanma oranı %100 e kadar ulaşır. İntensif olarak yetiştirilen hayvanlar organize olarak yetiştirenlere göre daha duyarlıdırlar. Yetişkin hayvanlarda ölüm oranı düşüktür fakat, genç hayvanlarda miyokardit ya da süt eksikliğine bağlı olarak ölüm oranı yüksektir. Şap virüsü antijenik olarak değişik gösteren virüslerden biridir ve 7 farklı serotipe (A, O, C, Asia1, SAT1, SAT2, SAT3) sahiptir.
Etiyoloji ve Bulaşma Yolları
Etken RNA kapsayan, Picornaviridae familyası içinde Aphtovirüsler alt familyasında yer alır. Diğer tek iplikçikli RNA virüslerinde olduğu gibi şap virüsü de doğal şartlarda yüksek mutasyon oranına sahiptir. Suşlar arası yüksek mutasyonlar, hastalıkla mücadelede aşı kullanımını güçleştiren önemli bir etkendir. Şap hastalığı Dünya Hayvan Sağlık Örgütü (OIE) tarafından ihbari mecburi hastalıklar listesinde yer almaktadır.
Şap virüsü oro-nasal (ağız burun) yolla organizmaya girer. Virüs farengial lenfoid dokuya ulaşarak burada çoğalır. Bunu takiben virüs lenfatik sisteme geçerek, kan yoluyla doku ve organları enfekte eder. Klinik belirtiler ortaya çıkmadan yaklaşık 4 gün boyunca, enfekte hayvanlarda virüs sekret ve ekskretlerde (süt, semen, ... ) görülebilir ve virüsü saçabilirler. Virüs çok küçük toz zerrecikleri içinde, alveoler bölgelere ve kan makrofajları yüzeyine direk taşınabilir.
Şap virüsünün yayılmasında önemli faktörler:
Şap Hastalığında Klinik Tablo Nasıl Görünür?
Klinik tablo virüsün suşuna, hayvanların yaş ve türüne göre faklılık gösterir. Klinik belirtler sığırlarda koyun ve keçilere göre daha ağır seyir eder. Tipik vakalar sığırlarda yüksek ateş, depresyon, solunum güçlüğü, ağız ve ayakta veziküllerin görülmesiyle karakterizedir. Sağımdaki hayvanlarda belirgin olarak süt veriminde düşme görülür. Dil üzerinde, damakta ve dudaklarda içi saman rengi sıvı ile dolu veziküller vardır. Hayvanlarda salya akması görülür. Veziküller birkaç saat sonra açılır ve açık kırmızı renkli ülserler meydana gelir. Genellikle ayaktaki rupturlar enfekte olur.
Sığırlardaki Klinik Belirtiler
Koyunlardaki Klinik Belirtiler
Teşhis Nasıl yapılır?
Laboratuvarda teşhis, etken izolasyonu veya serolojik yöntemlerle dayanmaktadır. Gelen marazi maddelerden ELISA ve Multiplex polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testleri ile şap antijeni tespit edilerek virüsün serolojik tipi belirlenir. Şap virüsünün tip tayininin hastalığın teşhisi yanında epizootiyolojik olarak ve aşılama açısından da büyük önemi vardır. Bu açıdan klinik olarak hastalığın teşhisi konsa bile kesinlikle tip tayini için laboratuvara numune gönderilmelidir. Salgınlar dışında klinik olarak direk teşhis koymak güçtür. Veziküler stomatitis, Sığır vebası, Enfeksiyöz Bovine Rhinetracheitis, Mavidil, Sığır papuller stomatitisi, Bovine viral diare- Mukosal disease, Koyun ve keçi vebası gibi hastalıklarla karışabilir.
Şap Hastalığının Koruma ve Kontrol Programı nedir?
Kontrol tedbirlerinin amacı, virüs bulaşmasının önlenmesidir. Hayvan hareketlerinin önlenmesi en etkili tedbirlerden biridir. İnsanların enfekte çiftlikleri ziyareti önlenmelidir. Hayvan taşıyan araçlar dezenfekte edilmelidir.
Enfekte hayvanların kesimi virüs üretimini durdurur ve bulaşma zincirini kırar. Bu hastalığın sık görülmediği ülkelerde uygulanırsa ekonomik olacak bir yöntemdir.
Şap aşıları inaktif virüsler ile hazırlanır. Aşıda kullanılacak şap virüsünün seçimi çok önemlidir. Aşılama genellikle sığırlarda koyunlara oranla daha fazla olarak uygulanmaktadır.
Şap Salgını Durumunda Alınacak Tedbirler:
1. Hijyen kuralları ile beraber kesim metodu
2. Kesim ve salgınların çevresinde aşılama ve hijyen kuralları uygulamak
3. Sığır popülasyonunun yıllık aşılanması
Halk Sağlığı
Şüphesiz ki şap hastalığı viral zoonozdur, fakat şap virüsü insanlara kolayca bulaşmaz, dolayısıyla insan sağlığı açısından riski yoktur.
Kaynaklar
- FMD, oie.int/animal-health-in-the-world/official-disease-status
-FMD, 2.01.05_Foot and Mouth Disease, OIE
-FMD, oie.int/fileadmin/Home/eng/Media_Center/docs
- http://www.sap.gov.tr/index_en.php
- Foot- and-mouth disease as zoonosis, Bauer K, Arch Virol Supp. 1997; 13:95-7.
Yazı kaynağı : www.sekanslab.com
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.