ünlü daralması ile ilgili cümleler
ünlü daralması ile ilgili cümleler bilgi90'dan bulabilirsiniz
Ünlü daralması nedir? Ünlü daralması örnekleri nelerdir? Ünlü daralması ile ilgili cümleler
ÜNLÜ DARALMASI NEDİR?
Ünlü daralması, Türkçedeki ses olaylarından biridir. Türkçede "a – e" geniş ünlüleri ile biten fillere "-yor" eki getirildiğinde, fiilin sonundaki geniş ünlüler daralarak "ı – i – u – ü" dar ünlülerine dönüşür. Bu kurala ünlü daralması denir.
Ünlü daralmasında;
a ünlüsü → ı veya u ünlüsüne,
e ünlüsü → i veya ü ünlüsüne dönüşerek daralır.
ÜNLÜ DARALMASI ÖRNEKLERİ NELERDİR?
-yor ekinden önce gelen -ma/-me olumsuzluk eklerindeki a ve e ünlüleri her zaman daralır:
y kaynaştırma ünsüzünden önce gelen a ve e ünlülerinde daralma meydana gelmez:
Ancak "demek" ve "yemek" fiillerine y kaynaştırma ünsüzü geldiğinde e harfi i'ye dönüşür:
TDK'nın önerisi, "de + y + ince" ve "de + y + ip" sözcüklerinin birer istisna olarak daraltılmadan bırakılmasıdır ("yiyince" ve "yiyip", ama "deyince" ve "deyip").
ÜNLÜ DARALMASI İLE İLGİLİ CÜMLELER
*Arkamızdan hızla gelen araç bizi solluyordu. (solla – yordu.)
*Annem ve babam benimle birlikte gezmiyordu. (gezme- yordu.)
*En çok beklediğim dizi şimdi başlıyor. (başla – yor.)
*İnsan evladını her dakika özlüyor. (özle – yor.)
*Zeki çocuk olduğu için hemen anlıyor. (anla – yor.)
*Dayımlar bugün bize geliyor. (gele – yor.)
*Bu hareketler pek hoşuna gitmiyor. (gitme – yor.)
*Sabahtan akşama kadar yemek yiyor. (ye – yor.)
*Sanatçı çok güzel şarkı söylüyor. (söyle – yor.)
*İnatla bu sorunu çözmüyor. (çözme – yor.)
Yazı kaynağı : www.fikriyat.com
Ünlü Daralması Örnekleri (30 Tane)
Ünlü daralması nedir? Ünlü daralması örnekleri, 30 tane ünlü daralmasına örnek kelimeler.
Ünlü Daralması Nedir?
Türkçe dilinde geniş ünlüler ile (a, e) biten fiillere “-yor” şimdiki zaman eki getirildiğinde, fiilin sonundaki geniş ünlüler dar ünlülere (ı, i, u, ü) dönüşürler.
Bu ses olayına ünlü daralması denir.
Bu ses olayında “a” geniş ünlüsü, “ı” veya “u” dar ünlüsüne dönüşür; “e” geniş ünlüsü ise “i” veya “ü” dar ünlüsüne dönüşür.
Bunu unutmayın:
» “de-” ve “ye-” fiillerinde “-yor” eki ve kaynaştırma harfi “y” sesi de daralmaya sebep olur. Fakat sadece bu iki fiilde “y” kaynaştırma harfi daralmaya sebep olur. Diğer fiillerde “y” kaynaştırma harfi daralmaya sebep olmaz.
➥ de -y- ecek → diyecek
➥ ye -y- ecek → yiyecek
➥ “anla -y- acak → anlıyacak” yanlıştır. “anlayacak” doğrudur.
Aşağıda bu ses olayına örnek olabilecek 30 adet ünlü daralması örnekleri listelenmiştir. Listelemede alfabetik sıraya uyulmuştur.
Ünlü Daralmasına Örnekler (30 Tane)
➥ Ağla –yor → ağlıyor
➥ Anla –yor → anlıyor
➥ Ara –yor → arıyor
➥ Bekle –yor → bekliyor
➥ Boya –yor → boyuyor
➥ Dile –yor → diliyor
➥ Duyma –yor → duymuyor
➥ Düşle –yor → düşlüyor
➥ Gelme –yor → gelmiyor
➥ Girme -yor → girmiyor
➥ Gizle –yor → gizliyor
➥ Gülme –yor → gülmüyor
➥ Hopla –yor → hopluyor
➥ İnme –yor → inmiyor
➥ İsteme –yor → istemiyor
➥ Kalma –yor → kalmıyor
➥ Kana –yor → kanıyor
➥ Korkma –yor → korkmuyor
➥ Kutla –yor → kutluyor
➥ Oyna –yor → oynuyor
➥ Özle –yor → özlüyor
➥ Sakla –yor → saklıyor
➥ Salla –yor → sallıyor
➥ Seçme –yor → seçmiyor
➥ Söyle –yor → söylüyor
➥ Temizle –yor → temizliyor
➥ Tuzla –yor → tuzluyor
➥ Yakala –yor → yakalıyor
➥ Yaşa –yor → yaşıyor
➥ Yazma –yor → yazmıyor
İlgili İçerikler:
*** Ünlü Daralması Örnekleri içeriği hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.
Yazı kaynağı : turkceodevim.com
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.