özütleme çözünürlük farkından yararlanılan bir ayırma yöntemidir

özütleme çözünürlük farkından yararlanılan bir ayırma yöntemidir bilgi90'dan bulabilirsiniz

Çözünürlük Farkıyla Ayırma

Çözünürlük Farkıyla Ayırma

Karışımları Ayırma Yöntemleri

(Konu Anlatımı Haberimizin Sonundaki Videomuzdadır.)

Bu haberimizde Karışımları Ayırma Yöntemlerinden Çözünürlük Farkıyla Ayırma konusunu inceleyeceğiz.

Karışımları çeşitli ayırma yöntemlerini kullanarak bileşenlerine ayırabiliriz. Karışımları ayırmada kullanılacak yöntemler ve teknikler, karışımı oluşturan bileşenlerin özelliklerine göre belirlenir.

Bu yöntemler;

1. Tanecik Boyutu Farkından Yararlanarak Ayırma

2. Yoğunluk Farkından Yararlanarak Ayırma

3. Çözünürlük Farkından Yararlanarak Ayırma

4. Kaynama Noktası Farkından Yararlanarak Ayırma

5. Erime Noktası Farkından Yararlanarak Ayırma

6. Mıknatıslanma Yöntemiyle Ayırma

Çözünürlük Farkıyla Ayırma

Karışımı oluşturan bileşenlerin çözücü içindeki çözünürlüklerinin farklı olması veya çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişmesi durumunda kullanılan yöntemlerdir. Bu yöntemleri 3 ana başlık altına inceleyebiliriz.

• Özütleme (Ekstraksiyon): Katı, sıvı ve gaz karışımlarının ayrılmasında kullanılan bir yöntemdir. Buradaki amaç özü uygun çözücü yardımıyla almaktır. Çay içerisindeki tein maddesinin su yardımıyla alınması, çiçeklerden esans elde edilmesi, tuzlu peynirin tuzunun ayrılması için suda bekletilmesi bu yönteme gösterilecek örneklerdendir.

• Kristallendirme: Çözünürlüğü sıcaklıkla değişen katıların elde edilmesinde kullanılan yöntemdir. Elde edilen yapı kristal yapıda olduğu için bu yönteme kristallendirme denir. Örneğin tuzlu su karışımından sıcaklığın değiştirilmesi ile tuz kristallerinin elde edilmesi.

• Ayrımsal Kristallendirme: Çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişimi farklı olan katı – katı karışımlarını ayırmada kullanılır. Örneğin, 70 santigrat derecede tuz, şeker ve sudan oluşan karışımımızı ayırmak için sıcaklığı düşürdüğümüzde tuz kabın dibinde kristallenir, süzme yöntemiyle karışımından ayrılır. Daha sonra kalan karışımımız olan şekerli su sıcaklık daha da düşürülerek şekerin kristallenmesi sağlanır ve su ve şeker süzme yöntemi ile ayrılır.

(Konunun ayrıntılı anlatımını ve daha fazlasını aşağıdaki videomuzda bulabilirsiniz.)

YouTube kanalımızdaki özel içeriklerimizi takip edin.

Abone Olun

Yazı kaynağı : kimyaogren.com

Özütleme Nedir? Kimyada Özütleme Ne Amaçla Kullanılır, Örnekleri Nelerdir?

Saf olan maddelerin birbirinden ayrılması kimyasal yöntemler ile gerçekleştirilirken, saf olmayan maddeler yani karışımların birbirinden ayrılması ise fiziksel yöntemler ile gerçekleştirilmektedir. Karışımları birbirinden ayırma yöntemleri içerisinde sıklıkla kullanılan yöntemlerden birisi de özütlemedir.

Özütleme Nedir?

İki ya da daha çok bileşenden oluşan karışımlar içerisinden, bir maddenin veya istenmeyen safsızlıkların bir çözücü aracılığı ile karışımdan ayırılması işlemine ekstraksiyon denir. Ayırılmak istenen karışımlar sıvı maddelerden oluşuyor ise sıvı-sıvı ekstraksiyon, katılar içeriyorsa katı-sıvı ekstraksiyon adı verilmektedir.

Biyolojide Ekstraksiyon: Bir çözücü içerisinde çözünen sıvı ya da katıdan bir maddenin çıkarılması işlemi.

Kimyada Ekstraksiyon: Karışımı oluşturan bileşenler içerisinden istenilen bir bileşeni uygun çözücü ile çözünmesini sağlayarak bulunduğu ortamdan uzaklaştırılması işlemidir.

Teknik Terim Anlamı: Herhangi bir maddenin farklı yöntemlerde özünü elde etmek, özünü çıkarma.

Kimyada Özütleme Ne Amaçla Kullanılır, Örnekleri Nelerdir?

Kimyada özütleme işlemi karışımların saflaştırılması yani bileşenlerine ayırılması amacı ile kullanılmaktadır. Özütleme işlemlerinde dışarıdan bir çözücü karışıma eklenir ve istenilen maddeyi çözmesi sağlanarak ortamdan uzaklaştırılır. Özütleme örnekleri ise şunlardır:

Meyve aromalarının elde edilmesi

Bitkilerden yağ elde edilmesi

Şeker pancarı bitkisinden şeker elde edilmesi

Tuzlu topraktan tuz elde edilmesi

Parfüm ve ilaç üretimleri

Söğüt ağacından aspirin elde edilmesi

Çayın demlenmesi

Çaydan kafein elde edilmesi

Özütleme işlemleri oval ya da yuvarlak olan ayırma hunileri yardımı ile yapılır. İşlem için seçilen ayırma hunisinin büyüklüğü, karışımın hacminin iki katı olmalıdır.

Yazı kaynağı : www.milliyet.com.tr

Ekstraksiyon

Ekstraksiyon, bir çözelti ya da süspansiyon içindeki inorganik veya organik bir maddeyi bir başka çözücü yardımıyla ayırma işlemidir. Kimyada bilinenin aksine bir saflaştırma değil ayırma yöntemi olarak kullanılır.

Asidik, bazik ve nötral organik bileşiklerin ayrılmasında ya da saflaştırılmasında kimyasal aktif ekstraksiyon yöntemi kullanılır. Buna göre asidik bir madde uygun bir baz ile, bazik maddede uygun bir asit ile tepkimeye sokularak tuz oluşturulur ve su fazına çekilmesi sağlanır. Her ekstraksiyondan sonra nötral yapıdaki bileşik organik fazda kalacak ve sulu faz ayırma hunisinin alt kısmında ayrı bir faz olarak yer alacaktır. Sulu faza geçen organik bileşiğin iyonu, sulu faz ayrıldıktan sonra tekrar asit veya baz ile tepkimeye sokulup organik bileşik ekstrakte edilir.

Sıvı-sıvı ekstraksiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıvı-sıvı ekstraksiyon'da ayırma hunisi kullanılır. Bu yöntem iki sıvının yoğunluk farkından yararlanılarak uygulanır. Karışım ayırma hunisine konulduğunda yoğunluğu küçük olan sıvı üstte, büyük olan ise altta toplanır. Yoğunlukları birbirine yakın olan maddeler kolay ayrılmaz. Bu durumda su fazını, NaCl gibi bir tuzla doyurup yoğunluğunu arttırmak gerekir ya da ayırma hunisini çalkalayarak ayrılma sağlanır. Su içindeki organik maddeyi, organik çözücü fazına alabilmek için ayırma hunisi çalkalanırken çalkaladıkça oluşan gazın çıkması için musluk hafifçe açılır. Gaz çıkışı bitene kadar bu işlem devam ettirilir. Daha sonra üstteki faz musluğun hizasına gelinceye kadar alt faz huniden boşaltılır. Sonra üst faz üst kapaktan alınır. Çünkü bu faz da musluktan akıtılırsa altta az da olsa kalmış olan diğer madde üst faza karışıp safsızlık oluşturabilir...

Katı-sıvı ekstraksiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Katı-sıvı ekstraksiyon başlıca doğal ve biyolojik örneklerle ilgili uygulamalarda kullanılır.

Katı-sıvı ekstraksiyonunda katının içerdiği maddelerden biri veya bir bölümü uygun bir çözgen ile ekstrakte edilir. Katıların ekstraksiyonu genellikle uzun zaman aldığı için sürekli ekstraksiyon yöntemleri tercih edilir. Maddenin katı içinden diffüzlenmesi yavaş bir işlem olduğu için katı örnek ince toz haline dönüştürüldükten sonra ekstrakte edilmelidir. Böylece maddenin çözgenle daha fazla teması sağlanır.

Katı-sıvı ekstraksiyonda ise Soxhlet Ekstraktörü denen bir cihaz kullanılır.

Soxhlet ekstraksiyon cihazı[değiştir | kaynağı değiştir]

Soxhlet ekstraksiyon yöntemi narin bitkilerden yüksek miktarda fakat en basit ve en ucuz yolla essansiyal yağ elde etmek için kullanılır.

Soxhlet ekstraksiyon yöntemini uygulayabilmek için katı materyal kurutulur, küçük parçalara ayrılır ve bu katı parçacıklar selülozdan yapılmış olan ekstraksiyon kartuşuna doldurulur. Bu kartuş da ekstraksiyon kolunun içine yerleştirilir. Cam balona solvent olarak kullanılacak kimyasal madde konulur ve ısıtıcı yardımıyla bu maddenin buharlaşması sağlanır. Buharlaşan çözgen ekstraksiyon kolundan geçerek geri soğutucuya ulaşır. Geri soğutucuda yoğunlaşan çözgen tekrar ekstraksiyon koluna gelerek kartuş içerisinde bulunan maddeyi çözer ve cam balona geri döner. İşte bu işlem sürekli tekrarlanarak ekstraksiyon tamamlanmış olur.

Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.